Als ik wakker word, heb ik vaak al een plan voor de komende dag. Er moet nog een tekst af, er moeten wat huishoudelijk klussen worden gedaan, de administratie moet de deur uit, die ene bestelling moet ik nakijken, er is nog een tekst die ik moet controleren en dat moet echt vandaag want er zit iemand op te wachten. Tussendoor moet ik een paar lessen voorbereiden, ik moet zorgen dat de weekplanning klopt en een onverwacht gat in de bezetting vullen. En o ja, het forum dat ik beheer heeft wat aandacht nodig.
Aan het einde van de dag blijft er zelfs nog werk over voor morgen. Wat een luxe.
Kinderen die naar school gaan ervaren hetzelfde. Als ze wakker worden, weten ze welke lessen ze die dag hebben. Misschien valt er wat uit, dus dat ene spel gaat mee in de tas en o ja, er was ook nog huiswerk. Ook maar mee. Er zijn vriendinnen om te bellen, vrienden om een afspraak mee te maken en na school is er sport. Geen toneel of zang, het is immers coronatijd. Maar de zangjuf heeft gezorgd dat jullie zo nu en dan kunnen afspreken op het skatebaantje, zodat jullie elkaar niet helemaal uit het oog verliezen.
Aan het einde van de dag weet je al wat je morgen gaat doen. Weer een gevulde dag. Wat jou betreft mag het eigenlijk wel eens wat minder. Er zijn tenslotte ook nog andere dingen die je wilt doen, in je leven.
Er zijn ook kinderen in Nederland die niet naar school gaan. Zo’n 15.000 plus minus, wie telt het (spoiler: niemand telt het precies want het is nogal een schande) De redenen daarvoor zijn enorm uiteenlopend. Van hoogbegaafdheid tot armoedeproblemen bij de ouders. Van autisme tot een fysieke handicap die ‘te moeilijk’ is voor welke school dan ook. Van teleurgestelde opstandige kinderen tot kinderen die minder snel tot bloei komen dan de rest en wat langer ‘speels’ blijven. Dan maar van school. Veel te lastig. Hupsakee. Dat zal ze leren.
Kinderen die elke dag naar school gaan en dat niet altijd even leuk vinden, zal de gedachte aanspreken. Eeuwig vakantie! Lekker man.
Maar hoe ziet eeuwig vakantie eruit? Je wordt wakker en er is … niks. Misschien heeft iemand een dagbesteding voor je bedacht, maar dat is precies wat het woord zegt: een besteding. Iets dat door iemand is verzonnen voor jou zodat je iets te doen hebt. Je werkt niet naar een diploma, niemand vraagt je wat je later wilt worden, niemand neemt zelfs maar de mogelijkheden met je door. Zo nu en dan doet iemand een halfslachtige poging, maar erg concreet wordt het nooit en na een tijdje zie je ze weer denken: te moeilijk.
Ik was benieuwd hoe het zou voelen om op te staan zonder plan, zonder doel, zonder dingen die moeten want: belangrijk voor je toekomst. Niet voor nu, niet voor later, niks.
Het kostte me heel wat moeite om zover te komen. Ik maakte mijn hoofd leeg in de week voor kerstvakantie en zei tegen mezelf: tot 10 januari hoef ik niks. Dat viel niet mee, want er waren toch al drie dagen waarop ik er niet onderuit kon: ik moest wat doen. En het volkomen leegmaken van de andere dagen was een van de dingen waar ik ’s morgens voor uit mijn bed kwam.
Daarna moest ik mijn hersenen voor de gek houden en tegen ze zeggen: ‘Ik heb helemaal geen plannen. Niet voor de komende weken, niet voor de rest van mijn leven. Het is leeg.’
Ik kon er niet van in slaap komen, zo onoverzichtelijk leeg was het. Ik denk graag aan een van mijn verhalen, voor ik ga slapen, maar als ik geen plannen heb voor de toekomst, zijn in die toekomst ook geen boeken. Dat wreekte zich, want op een gegeven moment wilden alle boeken die ik ooit wilde of wil schrijven tegelijk mijn hoofd in. Wat een chaos. Ik koos er eentje en zo viel ik toch in slaap. Weer mislukt, mijn leegheidsplan.
Zo kwam het dus dat het me pas op de ochtend van de 9e januari 2022 lukte om een glimp op te vangen van hoe het is om geen plan te hebben: niet voor die dag, niet voor de toekomst. Er is alleen de dagbesteding die iemand voor me verzonnen heeft (de huishoudelijke-, en zorgtaken die dagelijks moeten) en verder is er niks. Geen ambitie, geen doel, niks bijzonders om voor uit mijn bed te komen. Ik zou wel opstaan, maar alleen omdat het moest voor de buren. Niet omdat ik er zin in had.
Ik schrok zo van dat gevoel! Het was alsof ik mid-universe uit de Tardis viel en nu stuurloos in het luchtledige door een oneindige ruimte buitelde, zonder houvast, zonder bodem. Wanhoop spoelde over me heen. Waarom deed ik eigenlijk nog moeite? Wat voegt mijn bestaan toe aan de wereld? Wie ben ik zonder doel, zonder het gevoel dat ik vooruitga, zonder houvast, zonder de lichtpuntjes in mijn dag?
En let wel, dit is nog steeds de neppe ‘hou de boel voor de gek’ versie, zoals ‘Effe geen cent te makken’ en ‘Chateau bijstand’ neppe versies zijn van hoe het voelt om arm te zijn. Wat overigens ook voelt alsof je in het luchtledige hangt, maar dan ook nog eens in een plexiglazen box waar agressieve aliens tegenaan botsen. Geen wonder dat armoede en schooluitval zoveel met elkaar te maken hebben.
Al die 15.000 kinderen en alle inmiddels volwassen kinderen die we ooit uit het onderwijs geschopt hebben omdat het een beetje te ingewikkeld was allemaal (want poe he, willen ze ook nog een speciale behandeling en minder uren wat een gedoe allemaal straks willen ze dat allemaal daar kan ik niet aan beginnen en was het nu nog een heel leuk kind maar dat ook al niet om over die ouders maar te zwijgen), al die kinderen en volwassenen verdienen het alsnog een doel te krijgen. Geen doel als: op een dag wil ik alleen wonen, of: op een dag wil ik zelf de wasmachine aanzetten maar een echt doel. Iets waar je voor je bed uitkomt. Wat we nodig hebben is een Tardis, die terugkomt en je opschept, terwijl de doctor die je stevig beetpakt en zegt: ‘Kom mee, nu! Wij gaan de wereld redden.’
In mijn eigen begeleiding zal ik daarop dit jaar extra letten. Hoe geef je iemand die niet past in het systeem dat soort van werkt voor de bulk toch zo’n doel. Spoiler: dat is niet met een formulier in de hand uitvragen wat iemand zou willen doen en uiteindelijk noteren: heeft geen duidelijke doelen. Het is wel: observeren, signaleren, opties geven, dingen uitproberen. En ondertussen doelen bieden. Zoals een toets. Of een examen, desnoods met een eigen certificaat. Mijlpalen! Wie wil nou niet opgesomd zien welke stappen zijn gemaakt en wat er allemaal geleerd is? Dit jaar wil ik een Tardis zijn.
Ingrid Bilardie 
Werkloos op je achtste of je veertiende, hoe moet dat inderdaad voelen? Maakt het nou echt zoveel uit als een paar kinderen op school een geheel eigen traject volgen? Ik hoor de teamleider nog zeggen dat er nu al vaak uitzonderingen waren gemaakt, dat kon nu echt niet langer. Terwijl onze ruimtereiziger eindelijk weer aan het leren was gegaan met begeleiding buiten school en al een groot deel van de proefwerken had ingehaald. Alleen net te langzaam voor de regels van de school. Het heeft vijf jaren gekost voor ons kind weer de moed en motivatie had om zich met deelcertificaten te gaan kwalificeren voor een studie. Juist voor jonge mensen met ASS is het belangrijk dat er op het moment dat zij aan een bepaald doel toe zijn, er ook ondersteuning en mogelijkheden op maat beschikbaar zijn. Tenslotte wordt ASS ook wel als een vertraagde ontwikkeling op bepaalde gebieden gezien (Martine Delfos) en kost die ontwikkeling daardoor meer tijd. We hebben meer Tardissen nodig!
LikeGeliked door 1 persoon