Heeft hij nou pijn of niet?

Foto door Jim De Ramos op Pexels.com

De meeste mensen weten wel wanneer ze pijn hebben of niet. Of dezelfde verwonding onder dezelfde omstandigheden bij jou meer of minder pijn doet dan bij een ander is moeilijker vast te stellen. 

Ik ben hypermobiel, waardoor ik elke dag de hele dag dingen verzwik, ontwricht of gewoon te ver doorbuig naar de zin van mijn spieren. Dat zal heus pijn doen, ik heb ook de hele dag pijn, maar erop reageren is zinloos. Zit de pijn per ongeluk eens ergens anders, dan moet die nieuwe pijn dus zijn best doen om het alarm luider te laten loeien dan de basispijn. Weet jij nu hoe mijn pijn werkt, of voelt? Nee, net zomin als ik weet hoe het voor iemand anders werkt. Ik kan me bijvoorbeeld helemaal niet voorstellen dat iemand niet de hele dag pijn heeft.

Mijn kinderen hebben autisme en daardoor voelen zij hun pijn, hun hele lichaam eigenlijk, ook op een andere manier. Of het nou komt door het centraal zenuwstelsel, dat voortdurend een soort basispijn aangeeft, of door de manier van denken, waardoor ze geen aandacht schenken aan de pijn of het niet verbinden aan iets ernstigs maakt voor de dagelijkse gang van zaken eigenlijk niet uit. Ze voelen het niet of ze voelen het anders dus ik moet alert zijn. O, en mezelf niet op mijn kop geven als ik het mis heb of te laat ben, want dat gebeurt ook best vaak. 

Het scheelt enorm dat ik opgevoed ben in een huis waar EHBO elke dag een rol speelde. Mijn moeder gaf les op scholen: jeugd EHBO. Mijn broer en ik rolden na afloop de oefenverbandjes op, werden nieuwsgierig en leerden spelenderwijs alles wat er te leren viel. 

Daarom herken ik oververhitting, onderkoeling, hersenschuddingen, de meeste vlekjesziekten, oorontstekingen zonder pijn, opgezwollen lymfklieren, verzwikte gewrichten en verrekte spieren en ga zo maar door. Tegenwoordig hebben we ook nog eens zoiets als internet en als je zo’n beetje weet wat je zoekt is google je beste vriend. 

En dat is handig, want mijn kinderen herkennen niks of veel te veel. Val van een speelhuisje in de prikkelstruiken: niks aan de hand. Klein streepje bloed gespot: vette paniek. Ontwrichte pols: ‘O, ik dacht dat ie zo hoorde.’ Ontstoken oor waar voortdurend pus uitkomt: ‘O, ik dacht dat gaat wel over.’ Onbestemde blauwe plek: totale paniek. Kortom: ze voelen de pijn pas als ze het zien. 

We hebben de ‘ik ben oververhit’ episodes gehad. Dat was een lastige, want er leek niks te zijn om oververhit van te raken. Het ‘onderkoelt’ drama. Je zou namelijk zeggen dat een kind wel ‘ik heb het koud’ zegt, voordat het onderkoelt raakt. Maar nee, niet die van ons, dus die sleepten we met blauwe lipjes mee terug naar huis, waar we hem opwarmden volgens het onderkoelingsprotocol.

Zeer recent hadden we het ‘blindedarm’ vraagstuk. Wie o wie gaat nog lekker een rondje lopen en probeert een beschuitje te eten terwijl zijn blindedarm op knappen staat? Onze jongste. Ik twijfelde urenlang: is het gewoon buikpijn, zoals de vorige keren, is het erger dan gewoon buikpijn, was het de vorige keer ook erger dan gewoon buikpijn? Het is dat zijn lichaam zo braaf was om koorts te ontwikkelen, iets dat ik en artsen konden zien en meten, anders weet ik niet wat er gebeurd zou zijn. De vraag: waren alle vorige buikpijnmomenten ook stiekem een opspelende blindedarm? moet waarschijnlijk beantwoord worden met ‘ja’. Ik heb de mate van pijn die hij die keren had dus totaal verkeerd ingeschat.

Trouwens, wie springt er na een paar uur na zijn buikoperatie meteen uit bed om even te gaan plassen? Onze jongste. De verpleging kon nog net op tijd het infuus afkoppelen. 

En nu hebben we bij oudste een nieuw ‘ik voel hier wat’ vraagstuk. Hij wijst naar zijn lies en middenrif. Daar zitten veel spieren en knooppunten. Bovendien geeft hij ook vaak pijn aan als hij stress bedoelt of over een bepaalde situatie onzeker is of niet weet wat hij moet doen. Maar zijn beschrijving van het gevoel en wanneer het optreedt doet me ook sterk denken aan een liesbreuk. Als ik het niet zeker weet en niet kan geruststellen, gaan we naar de derde schakel in onze ‘hoe stel je een diagnose bij iemand die zelf niet weet wat hij voelt’ routine: een huisarts die het begrijpt. 

‘Doet het hier pijn?’ vraagt de huisarts. ‘Misschien,’ antwoord oudste. ‘En hier?’ ‘Het doet niet zoveel pijn als mijn arm.’ ‘Wat is er dan met je arm?’ ‘Niks, denk ik, die doet gewoon pijn.’  

De huisarts voelt duidelijk dezelfde verwarring als ik. Het klinkt als A en het kwaakt als A, maar het waggelt als B en het zingt als B. Of misschien een C. 

‘Geen liesbreuk. Denk ik. Kom over een week of twee nog maar even terug,’ suggereert de huisarts. ‘Dan proberen we het nog een keer.’ 

Ineens herinner ik me iets. Vlak voor het ‘blindedarm-gebeuren’ heb ik een biologieboek gekocht: ‘De nieuwe atlas van het menselijk lichaam’. Ik realiseer me namelijk dat beide kinderen wel degelijk iets voelen, zelfs tot diep in het lichaam, maar het niet meteen ‘pijn’ noemen. Ook een score geven aan de pijn lukte niet. Wat jongste wel kon is aanwijzen waar het anders dan normaal voelde en hij kon het geluid van de pijn nadoen. 

Ik vraag aan oudste of hij in het boek kan aanwijzen waar hij iets voelt dat anders is dan normaal. We kijken samen naar de naam van de spier. Het is de psoas, die aardig kan dwarsliggen als hij beschadigd, verkort of verrekt is. Het lijkt me de moeite waard de fysiotherapeut te bellen. 

Zo puzzelen we door. Als het een niet werkt, dan misschien het ander. En als het boek daar niet bij helpt, leren ze in elk geval veel meer over hun eigen binnenkant. Meer namen, meer taal, meer woorden. Kan nooit kwaad.