Straffen, corrigeren, bijsturen en autisme

‘Let op je taal,’ zei ik dan.

Of:

‘Nee, daar mag je niet in klimmen.’

Of:

‘Afblijven.’

Ik zei die woorden niet om mijn kind te corrigeren.

Ik zei ze voor de show.

Het hielp namelijk niks, een lantaarnpaal zou me eerder gehoorzamen. Ik zei het, om de buitenwereld te laten denken dat ik mijn kind corrigeerde.

Als ik mijn kind echt wil corrigeren, moet ik hem:

–  uit de situatie halen

–  zijn beide handjes in mijn handen nemen

–  bewust contact maken

–  zachtjes Nee zeggen en mijn hoofd schudden

–  wijzen op wat niet de bedoeling was

–  voordoen wat wel de bedoeling is

Voor veel mensen zijn dit vijf stappen te veel, ze willen graag meteen horen ‘dat je er wat aan doet, aan dat rare gedrag.’

Een schop onder de kont, een ferm woord, een lange preek.

‘Daar zullen ze wel van opknappen.’

Nou, nee, zo werkt dat niet. Echt niet.

Gedragsproblemen in het openbaar komen doordat we buiten zijn, ergens anders, bij andere mensen,  op een plek waar voor gewone mensen al veel prikkels zijn en autisten erin verzuipen.

Stel je voor dat jij op een plek komt met veel prikkels. Een groot treinstation waar je nog nooit eerder geweest bent, bijvoorbeeld. Je probeert je volgende trein te vinden, maar er lopen drie mensen om je heen en voor je voeten, die alle drie in je oor roepen:

– Over de koffie die je verderop kunt kopen: koop koop koop.

–  Over de kunstwerken aan de muur: mooi lelijk mooi lelijk kijk dan. Kijk dan!

– Over de muziek die uit de speakers komt: luid luid luid!!

En dan komt de conducteur. Hij geeft je een standje. Streng. In een vreemde taal. Terwijl de andere drie in je oor tetteren. Misschien ga je dan ook wel schreeuwen. Of huilen. Of op de grond zitten.

Soms namen mensen het standjes-geven tijdelijk en ongevraagd over.

Meestal liepen die ‘standjes van de buitenwereld’ goed af.

Als ik er maar op tijd bij was, om schreeuwen, huilen en op de grond liggen te voorkomen en bij Jongste lukte dat meestal wel. Bij hem was altijd goed zichtbaar dat hier ‘iets anders’ was waardoor mensen zich toch wat inhielden. Voor Oudste moet het allemaal een stuk moeilijker zijn geweest. Bij hem zie je namelijk geen enkele reactie.

– Standje?

Knikt braaf en luistert maar lijkt niet te reageren.

– Lang standje/preek/overtuigend verhaal?

Knikt braaf en luistert maar lijkt niet te reageren.

– Donderpreek met boze stem en boze woorden?

Totale paniek, diep conflict, tranen, woede, gooit, schopt en ja, vroeger beet hij ook en raasde hij tot het schuim op zijn mond stond. Hij snapt je eis niet, kan er niet aan voldoen, wil dat wel, wil braaf zijn, kan het niet verwoorden, raakt totaal in de knoop.

Bij elk ‘standje’ en ‘lang standje’, van mij en van anderen, moet dat diepe conflict er ook zijn geweest, alleen zag niemand dat. Het duurde lang voordat ik het zelf zag. En andere standjes-gever zien het al helemaal niet, waardoor de neiging om gas-bij te geven alleen maar groter wordt.

Met als gevolg: een explosie van emoties zodra hij thuis was, eerst met woede en krabben en schuim. En nu hij ouder is: koorts, hoofdpijn en overgeven.

En pas toen ik het zag, kon ik de juiste aanpak vinden.

Straffen, corrigeren, bijsturen en autisme, het is echt niet simpel.

Mijn benadering is nu: zachtheid en herhaling en geduld. Tijd geven. Tijd om te verwerken, tijd om te leren, tijd om te ontwikkelen.

En man, wat kostte het mij een tijd en moeite om die benadering te leren. Het lukt me echt niet elke dag. Soms denk ik toch: hij luistert niet, hij wil niet, en dan val ik toch uit.

Die zelfbeheersing leren is zo moeilijk.

Toch moeten veel omstanders toch gedacht hebben dat ik een slappe mama was, het allemaal mijn schuld was (stiekem toch), dat het aan de opvoeding lag dat mijn kinderen zo anders zijn. Nu ze groter zijn merk ik dat. Want nu ze groter zijn, trap ik ineens in de volgende valkuil:

ik ga opscheppen!

– Yes, hij is 10 en kan eindelijk zijn eigen kleren aantrekken.

– Whoehoe, hij is 11 en kan eindelijk praten, slapen, zelf een boterham eten!

– Eindelijk, hij is 12 en kan nu eindelijk zelf naar de WC, van A tot Z – geweldig!

En hoewel ik gelukkig wel mijn portie ‘goed zo’ en ‘wat fijn voor je’ krijg, krijg ik toch ook dit:

– Zie je wel, als je maar een beetje optreedt.

– Zie je wel, hij kon het heus wel.

– Zie je wel, je moest gewoon wat strenger zijn.

Strenger zijn?

Jarenlang herhalen: ‘Eerst je onderbroek, dan je broek,’ dat is al streng.

Jarenlang herhalen: ‘Oogjes dicht, mondje dicht, in de slaaphouding liggen’ is aal streng.

Jarenlang herhalen: ‘Kijk, zo moet je vegen’ is al streng.

Ik ben misschien wel de strengste, meest consequente moeder in Nederland. Je merkt dat alleen niet zo in de supermarkt.

Het is lastig om niet te oordelen

Het is vooral  lastig om niet te oordelen over een situatie die onbekend is. Ik deed het zelf bij Oudste, ik dacht ook heel lang dat: ‘geen reactie’, hetzelfde was als ‘boeit me niet’. En ik oordeel ook als ik een boze ouder zie die een kind aan een armpje meesleurt: ‘Moet dat nou zo?’

De winst van zo’n oordeel, is helaas nul. De kinderen werden niet beter door de strengheid van anderen. Ze aten geen hap meer als je ‘doe niet zo stom’ zei en ze gingen niet ineens praten als je zei: ‘Hé, je bent nou oud genoeg om te praten, hoor.’

Ik kan echt niet boos worden op iemand die de situatie niet kent, de situatie niet begrijpt.

Maar misschien is begrijpen dat je niet alles kunt begrijpen, het begin van meer begrip. En dat kleine stukje, daar kunnen kinderen wel beter van worden.

Photo credit Jongen: Lance Neilson via Foter.com / CC BY-ND

Photo credit Roos: freestock.ca ♡ dare to share beauty via Foter.com / CC BY