Speciaal onderwijs en verjaardagsfeestjes

Op een reguliere school zijn veel kinderfeestjes. Bij kinderen thuis of een uitje naar een leuke plek, de speeltuin of het zwembad. Op het speciaal onderwijs zijn deze feestjes er vrijwel niet.

Ik vraag het elk jaar aan mijn jarige kinderen: wil je een feestje geven? Soms willen ze wel. Soms niet, en dat is ook goed.

Want een feest, dat is stressen.

Het begint al met de uitnodigingen. Ach, wat kan het maken van vriendjes moeilijk zijn als je autisme hebt. Of als je vaak boos wordt en je weet niet waarom. Of als je niemand meer durft te vertrouwen.

En anders dan in het regulier onderwijs, wisselen de klassen vaak van samenstelling. Heb je eindelijk een vriend, zit je ineens niet meer in dezelfde klas. Of zelfs op een andere school.

Bovendien wonen de kinderen verspreid door de regio. Veel kinderen komen met leerlingenvervoer, de ouders zien elkaar alleen tijdens de ouderavonden. Hoe vind je elkaar dan? En geef ik mijn toch al ingewikkelde-maar-zo-lieve-kind-met-lange-handleiding mee aan ouders die ik nauwelijks kent? Durven zij hun kind aan mij mee te geven?

Het lukt wel, uiteindelijk, maar dan duikt de volgende vraag op.

‘Wat gaan we doen’?

Ik probeerde een paar dingen. Een feestje met spelletjes in huis klonk het meest eenvoudig. Het bleek het moeilijkste van allemaal! Elke niet ingevulde minuut werd kliertijd. Bij de spelletjes kon niemand tegen zijn verlies. Een paar kinderen gingen op eigen houtje buiten op pad.  En het feestvarken vond het echt niet leuk, dat anderen aan zijn spullen zaten. Wat een stress.

Dat was dus ook meteen de laatste keer.

Ergens naar toe… maar waar dan?

Zo’n uitje moet bij alle kinderen in het partijtje passen, dus daar gaat best wat denkwerk in zitten. Het ene kind raakt van streek door kabaal, het andere kind raakt snel overprikkeld door geur of knipperende lampjes. Voor sommige kinderen is de omgeving snel te druk en anderen worden helemaal hyperactief als ze mogen springen en bewegen.

Is het dan zo erg, dat ze druk worden?

Bij een verjaarsfeest worden alle kinderen opgewonden en druk. Maar de meeste kinderen kunnen hun eigen rem vinden. Luisteren naar instructies. Op hun eigen veiligheid en die van anderen letten.

Voor deze kinderen is dat moeilijk.

En als er eentje overstuur raakt, is dat misschien nog wel op te vangen. Maar elke leerkracht in het speciaal onderwijs weet welk effect dit op de andere kinderen heeft: die gaan mee, elk op hun eigen manier.

Extra begeleiding mee dus, een paar ouders misschien en als dat niet kan: een ervaren professional. Een planningsramp in wording.

O ja, en de buitenwereld!

Ik geef toe, het is een vreemd gezicht, een kinderfeestje met net zoveel begeleiders als kinderen. Niet alle organisatoren vinden dat leuk. Ze verwachten 8 kinderen, maar krijgen 4 kinderen en 4 volwassenen. En wellicht gedragen de kinderen zich voorbeeldig. Dan was dat ‘dus allemaal helemaal niet nodig’.

En ja, zo’n ingewikkeld-maar-zo-lief-kind-met-lange-handleiding gedraagt zich soms niet voorbeeldig, maar anders.

Erg anders.
Storend anders?

Op social media is ‘alle kinderen krijgen tegenwoordig maar een diagnose’ makkelijk gezegd, maar deze kinderen hebben hun diagnose niet voor niks. Hoe begrijpelijk ook, weinig  is erger voor ouders dan ‘wat doen jullie hier’ blikken tijdens het feestje.

Ook een factor om rekening mee te houden bij het kiezen van het feestje.

En… wat wil het kind zelf?

Want een feest, dat is stressen. Regels die je niet kent, verrassingen, brr, je vriend ineens ergens anders zien dan in de klas, lang rijden met de auto – en dan nog die feestelijke plek die misschien in gedachten leuk was maar in het echt tegenvalt. Te druk, te groot, te nieuw.

Voor kleuters zijn de eerste feestjes ook superspannend: zonder mama, met andere kinderen, en taart en zingen en cadeaus en dan een spel. Maar ze wennen eraan en na een paar feestjes overheerst de pret.

Voor kinderen op het speciaal onderwijs blijft het spannend. Te spannend. Geen ervaring is soms beter dan een slechte ervaring. Het is tenslotte wel je verjaardag.

Dus kiezen we zorgvuldig

Zo vielen glow-in-the-dark midgetgolven, een binnenspeeltuin en een ‘thuis spelletjes doen’ feestje bij ons echt compleet in het water. Niveau dikke tranen, flauwvallende kinderen, eerder stoppen, iedereen overstuur. Veel van geleerd: te spannend, te veel prikkels, doen we niet meer.

Soms lukte het wel.

Hoe ouder ze werden, hoe beter het ging. Dat kwam deels omdat ze ouder werden, deels omdat wij handiger werden in het verzinnen van passende feestjes. We gingen:

• Balletjes afslaan op de golfbaan
• Sleeën in een skihal
• Thuis films kijken en ieder zijn eigen pizza bestellen
• Het bos in met een schatzoekkaart en naar het pannenkoekenhuis
• Gourmetten
• Met twee vrienden naar de bioscoop
• Bowlen en een patatje na
• Zwemmen… en alle moeders mee.

Er waren veel momenten waarop ik dacht: oei, oei, dat ging maar net goed. Of: wow, maar goed dat we genoeg mensen mee hebben. Maar voor sommige van onze jeugdige gasten was ons feestje, het eerste feestje waar ze heen gingen. En soms ging het echt geweldig en konden wij, de begeleiders, duimendraaiend een kopje latte macchiatto drinken. Dan was ik toch blij, dat ik het gedaan had.

Er kwamen ook uitnodigingen terug.

Mijn kinderen zijn met veel plezier naar een feestje geweest waar bij ze:

• Naar de dierentuin gingen
• Naar een poolbiljardcafé trokken
• Trampoline mochten springen.
• Lekker pannenkoeken gingen eten

Oudste mocht ook een keer karten en lasergamen en al was hij daarna twee dagen ziek en hoeft het van hem nooit weer: hij vond het wel geweldig.

‘Hij hoeft helemaal geen feestje.’

Dit jaar zei jongste overigens ferm ‘nee’ op de vraag of hij een feestje wilde geven. Dat klinkt vastberaden, maar het is best mogelijk dat hij daar over twee maanden heel anders over denkt. Mijn kinderen hebben nogal de neiging om zo te denken:

‘Wil je een feestje geven?’
‘Huh, wat, nee niet nu, ik zit nu een spel te doen.’

En drie dagen later:
‘Krijg ik nog een feestje?’

Ook helpt het als de opwinding over het jarig zijn zelf een beetje geluwd is. Geen probleem, dan vieren we het toch lekker in april? Of in mei? Maakt niet uit!

En het kan net zo goed zijn dat hij echt helemaal geen feestje wil. Te veel gedoe. Dan vieren we het niet.

Ook goed.