Hoe leer je lezen?

En waarom lukt het soms niet?

 Het is eigenlijk best een wonder, dat je deze tekst kunt lezen.

Leren lezen begint al in groep 1 en 2. Voorlezen, liedjes zingen, woordspelletjes. Rijmen bijvoorbeeld. Taal wordt steeds leuker. Je word

nieuwsgierig naar letters en woorden.

Niet alle kinderen worden op hetzelfde moment nieuwsgierig. Sommige kinderen zijn druk bezig om hun grove motoriek te ontwikkelen. Andere kinderen concentreren zich op sociale vaardigheden. Of op spraak. Maar vroeg of laat gebeurt het: je begint patronen te herkennen. Bijvoorbeeld:

je eigen naam.

Prentenboeken met woorden onder de tekeningen helpen om woorden te herkennen. Vooral woorden die kinderen vaak gebruiken, zoals poes, huis, boom, oma zijn goed. Woorden die je al kent en gebruikt blijven beter aan een woordbeeld plakken. Bij een woord als ‘Mypquixi’ valt dat niet mee. (woord heb ik net verzonnen).

Zo bouwt een kind een kleine woordenschat op, die de basis gaat vormen voor de volgende stap:

het herkennen van letters.

Als je eenmaal de letters kent, kun je nieuwe woorden maken. Poes wordt Poek, wordt pook, wordt pont, etc. Uitgevers zoals Zwijssen en Delubas gebruiken het AVI-schema om de taal netjes op te bouwen, tot volwaardig lezen in groep 8. In groep 3 lees je nog v-i-s, maar in groep 8 weet je: daar staat vis. Je herkent het woordbeeld van heel veel woorden. Dat zorgt ervoor dat je steeds sneller kunt lezen en steeds langere zinnen zult begrijpen.

 

Oefenen!

Wie nu, aan het einde van de Basisschool, moet stoppen met lezen, blijft niet stilstaan maar gaat achteruit. Hoe meer je leest, hoe vlotter het gaat, hoe vlotter het gaat, hoe meer je begrijpt, hoe meer je begrijpt, hoe meer nieuwe woorden je leert, hoe sneller je leest.

Krijg je de kans niet om te lezen, dan stopt dat automatisch herkennen van de woorden. Eigenlijk ga je dan langzaam weer terug naar v-i-s.

Leren lezen is eigenlijk best een teer proces

waarin ook dingen mis kunnen gaan. Bijvoorbeeld:

• In je omgeving is geen school, er zijn nauwelijks boeken en andere mensen lezen ook niet.

• Je hebt het lezen wel geleerd maar na de basisschool moest je hard aan het werk en stopte je met oefenen. Hierdoor ben je het lezen verleerd.

• Er kan sprake zijn van een ontwikkelingsstoornis, zoals autisme, waardoor het lezen later op gang komt en lezen minder leuk is omdat de boeken niet passen bij je innerlijke wereld.

• Er kan sprake zijn van een laag IQ, waardoor het voor de hersenen moeilijker is om de woorden te herkennen en op te slaan. Het proces duurt dan flink langer.

• Er kan een hersenbeschadiging zijn. Die kan zijn ontstaan door een hersenbloeding of een ongeluk, maar bijvoorbeeld ook door problemen tijdens de geboorte.

• Er kan sprake zijn van een andere handicap, zoals doofheid, of chronische pijn.

• Er kan sprake zijn van  dyslexie, waarbij je hersenen moeite hebben met het herkennen en onthouden van letters en klanken. Denk aan de Poes in het Prentenboek. Je kunt meer of minder behept zijn met dyslexie.

Dom of slim heeft hier weinig mee te maken.

Mensen die niet kunnen lezen schrijven hun boodschappen niet op, maar onthouden ze. Ze ontwikkelen dus een heel ander deel van hun hersenen. Het is een andere manier om te komen waar je wilt zijn.

Het is wel onhandig.

Zeker in Nederland, in 2017.  Stichting Lezen & Schrijven zet zich in om jongeren en volwassenen alsnog te leren lezen. Thuis oefenen kan ook, bij oefenen.nl. Lezen oefenen kan met de boeken van uitgeverij Eenvoudig Communiceren.

Leren lezen kan altijd. 

Nou, nee. Vaak kan het wel en soms kan het niet. Dan is het beter om andere oplossingen te zoeken, zoals een buddy. Dat kan zelfs op afstand. Jij stuurt een foto van een tekst, de buddy stuurt een spraakbericht terug. De spraakassistent op de computer kan ook helpen, zoals Siri op de Apple.

Je moet kunnen lezen, om dit te weten.

Dus als je dit kon lezen, geef het dan door aan iemand die het niet kan.

Meer lezen over leren lezen?

Leren lezen gaat samen met leren schrijven, waarover je hier meer leest.

Oudervereniging Balans verschaft duidelijke informatie over dyslexie:

Heb je een link die hierbij moet? Laat het me weten.